Te gast bij de familie Heida-Lolkema

Op donderdagavond 3 juli waren we te gast bij de familie Heida in Gersloot, met circa 40 aanwezigen. De ontvangst was in de Doarpskeamer, een gezellige accommodatie die door de dorpsbewoners zelf is gebouwd in 2018.

Sprekers

Onze directeur Theunis Osinga leidde de avond en de opening werd verricht door Henk Heida, de voorzitter van de afdeling De Fjûrlannen. Henk is ook de eigenaar van de boerderij waar later op de avond de excursie plaatsvindt. Het verhaal over de bedrijfsvoering van de familie Heida wordt gedaan door zoon Jelmer, die samen met zijn vader en moeder in de maatschap zit.

Later op de avond kwam gebiedscoördinator Janny de Jong aan bod en onze ecologisch medewerker Jaap Zuidersma beantwoordde de antwoorden n.a.v. de vertoonde film over kruidenrijk grasland die laatst in het gebied van ILM is opgenomen. Helaas kon de vaste nazorger van de Heida’s deze avond niet aanwezig zijn, wel heeft hij de cijfers aangeleverd met de aantallen broedparen voor de presentatie van Jelmer.

Meedoen aan agrarisch natuurbeheer moet in te passen zijn in bedrijfsvoering

Jelmer vertelt over het actief meedoen aan weidevogelbeheer door zijn familie. Met name heit Henk is enthousiast weidevogelliefhebber en doet er (bijna) alles aan om het aantal broedparen op hun percelen op peil te houden of te laten vermeerderen.

Het predatieraster van 1,5 km bevalt goed. Voor een goede werking is het maaien van het gras onder de afrastering belangrijk. Als het aan de onderkant dichtgroei, werkt de elektriciteit van het raster niet meer goed. Door de afrastering slim te plaatsen, o.a. op gefreesde walkanten, is de hoeveelheid maaiwerk beperkt.

De Heida’s zien dat de weidevogels met elkaar hun eieren en kroost proberen te beschermen, dit lukt redelijk goed omdat ze met zovelen zijn. Ze vallen bijv. gezamenlijk buizerds aan, als die langs komen voor een prooi. Elk jaar zijn er zo’n 150 broedparen in hun gebied, dat getal blijft al jaren ongeveer hetzelfde. De meest voorkomende soort is de kievit.

Het kruidenrijke grasland stelt hen wel eens voor dilemma’s, omdat het kruidenrijke grasland een andere bewerking nodig heeft dan het land waar klavers op groeien. Het is elke keer dus maatwerk wat geleverd moet worden.

Het hooi dat van de kruidenrijke percelen afkomt wordt nu m.n. gebruikt voor de paarden, zij zijn gek op dit type hooi. Het is goed verteerbaar voor hen. Verder wordt het ingezet als voer voor de droge koeien.

Agrarisch beheerpakketten van de familie Heida

Legselbeheer op grasland (25)
Plasdras (1)
Kruidenrijk grasland (3)
Legselbeheer op maisland (12)
Uitgestelde maaidatum (3)
Kievitsstrook (0,5)
Natuurlijke barrière
Predatieraster
+- 150 broedparen

‘Elk jaar broeden er zo’n 150 koppels in ons gebied. Het worden er niet meer, maar ook niet minder’

Reacties op stellingen

De volgende stellingen kwamen voorbij:

‘Binnen nu en 3 jaar is het huidige areaal kruidenrijk grasland verdubbeld.’
‘Geld is niet allesbepalend, ik wil vanuit intrinsieke motivatie zorgen voor een leefbaar landschap voor nu en de volgende generaties.’

Het publiek kon volop meedoen aan de dialoog n.a.v. de stellingen die gepresenteerd werden. Wat hier in grote lijnen uit naar voren kwam is het volgende:

N.a.v. stelling 1:

Er wordt gesproken over het natuurbeheer van natuurbeheerorganisaties. Hier is men niet altijd even enthousiast over, Theunis geeft aan dat er ook goede voorbeelden te benoemen zijn.
De tarieven voor de beheerpakketten moeten omhoog, het is nu onvoldoende om hogere kosten en goede melkprijs te compenseren. Een landelijke herijking van de tarieven wordt binnenkort bekendgemaakt.
Er komt steeds meer aandacht voor de stand van de insecten, er wordt gewerkt aan een insectenpakket waar boeren aan mee kunnen doen.
Voor wat betreft het pakket Uitgestelde maaidatum: het zou goed zijn dat hier ook vee in zou mogen lopen. Het vee houdt het gras enigszins kort en op de mest komen insecten af. Dit levert vervolgens voedsel op voor de weidevogelkuikens.

N.a.v. stelling 2:

We zien dat oudere boeren minder gericht zijn op financiële opbrengsten dan jonge boeren. De jonge boeren hebben vaak net geïnvesteerd en dan moet er geld op het kleedje komen. Oudere boeren hebben vaak meer ruimte in hun budget over om iets extra’s voor weidevogels te doen.
Als agrariërs minder efficiënt gaan boeren dan wordt men op de vingers getikt door de accountant, de bank en/of andere partijen.
Gekscherend wordt aangegeven dat de tarieven van de pakketten fors omhoog moeten, zodat men op vakantie kan van het geld van ILM.
Intrinsieke motivatie is belangrijk, maar de boer moet er niet financieel minder van worden.
De meeste leden van ILM hebben gevoel bij weidevogels en hebben iets voor hen over.
Ze beginnen vaak met een beetje agrarisch beheer, dan krijgen ze er aardigheid aan en dan zie je dat het aantal ha’s gaat groeien.
Het moet inpasbaar zijn binnen de bedrijfsvoering.
Nu zien de boeren het meer als een onkostenvergoeding.
Afgelopen seizoen was een redelijk goed seizoen voor de stand van de weidevogels. Wel zagen ze bij de Heida’s dat de 1e 20 nesten werden leeg gevreten door een steenmarter. Dit werkt heel frustrerend, omdat de boeren er alles aan gedaan hebben om de kuikens vliegvlug te laten worden. Gelukkig ging het hierna beter.
Men ziet dat kruidenrijk grasland soms te hoog wordt en daarmee niet meer goed doordringbaar voor de kuikens. Is het een idee om hier banen in te gaan maaien? Dan wordt het veld minder dicht. Reactie: maai banen in de helft van het weiland, dan kun je dat in ontwikkeling kruidenrijk zetten. Dan krijg je wel minder vergoeding per ha, maar je boekt wel een mooier resultaat qua weidevogels.
Kunnen we de uitgestelde maaidatum omzetten naar kruidenrijk grasland?
We zien dat de gruttokuikens soms in het lange gras blijven zitten.